Michał Jan Benesch, urodzony 28 sierpnia 1899 roku w Bochni, to postać o znaczącym nie tylko militarnym, ale i historycznym znaczeniu. Był porucznikiem łączności Wojska Polskiego, który tragicznie zakończył swoje życie w wyniku zbrodni katyńskiej, popełnionej wiosną 1940 roku.
Jego historia to kolejny przykład losu, który doświadczyło wiele polskich rodzin w tym trudnym okresie, gdyż ofiary te pozostawiły po sobie niewymazalne ślady w pamięci narodu.
Życiorys
„Michał Benesch przyszedł na świat w rodzinie Izydora i Heleny z Maślaków. Był jednym z uczestników wojny z bolszewikami w roku 1920. Swoją karierę wojskową rozpoczął w Szefostwie Łączności DOK V, a później służył w 5 batalionie telegraficznym w Krakowie, gdzie obejmował stanowisko dowódcy plutonu.
W 1932 roku ukończył Wydział Prawa i Administracji na Uniwersytecie Jagiellońskim, zdobywając tytuł magistra. Dodatkowo, edukację wojskową zdobył w Szkole Podchorążych dla Podoficerów w Bydgoszczy. Z dniem 4 sierpnia 1934 roku, Prezydent RP Ignacy Mościcki nadał mu stopień podporucznika, ze starszeństwem z 1 sierpnia 1934 oraz 1. lokatą w korpusie oficerów łączności. Wkrótce potem minister spraw wojskowych przydzielił go do Pułku Radiotelegraficznego w Warszawie. Jego awans na porucznika nastąpił 19 marca 1937 roku, uzyskując wówczas 39. lokatę w korpusie oficerów łączności. W marcu 1939 roku pełnił służbę jako zastępca oficera mobilizacyjnego w Pułku Radiotelegraficznego.
W czasie kampanii wrześniowej 1939 roku, po agresji ZSRR na Polskę, Michał Benesch został wzięty do niewoli radzieckiej 18 września w Łucku, znajdującym się na Wołyniu. Początkowo osadzony w obozie przejściowym w Szepetówce (stan na 29 września 1929), a następnie transportowany do putywulskiego obozu jenieckiego 7 października 1939. 1 listopada 1939 roku dotarł do obozu w Kozielsku.
W dniu 22 kwietnia 1940 roku, Michał Benesch został przekazany do dyspozycji naczelnika smoleńskiego obwodu NKWD, a jego nazwisko widniało na liście wywózkowej 040/1 poz. 66, nr akt 3240 z dnia 20 kwietnia 1940. Tragicznie, między 23 a 24 kwietnia 1940 roku, został zamordowany przez NKWD w lesie katyńskim, gdzie również został pochowany w bezimiennej mogile zbiorowej. W tym miejscu, które od 28 lipca 2000 roku nosi nazwę Polskiego Cmentarza Wojennego w Katyniu, przeprowadzano ekshumacje oraz prace archeologiczne.
W 1943 roku, podczas ekshumacji przeprowadzonej przez Niemców, jego szczątki zostały zidentyfikowane pod numerem 2595, według zapisu w dzienniku ekshumacji z 20 maja 1943. Przy szczątkach Michała znaleziono legitymację PCK. Figuruje on na liście Komisji Technicznej PCK pod numerem: GARF-97-02595, na której odnotowano także odnalezione rzeczy, takie jak: „wyciąg z metryki, pismo z pułku radiowego, legitymację członka PCK, kartki pocztowe oraz listę nazwisk.” Jego nazwisko znalazło się także w publikacjach, takich jak Gońca Krakowskiego nr 146 oraz Nowego Kuriera Warszawskiego nr 150, które ukazały się w czerwcu 1943 roku.
Michał Benesch był żonaty z Heleną z Nizińskich, z którą doczekał się syna Ryszarda oraz córek: Marii i Ireny.
Upamiętnienie
W dniu 5 października 2007 roku minister obrony narodowej, Aleksander Szczygło, podjął decyzję o pośmiertnym awansie Michała Benescha do stopnia kapitana. Ogłoszenie tego awansu miało miejsce 9 listopada 2007 roku w Warszawie podczas ceremonii dedykowanej „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”.
W ramach inicjatywy „Katyń… pamiętamy” oraz „Katyń… Ocalić od zapomnienia”, Michał Benesch został odznaczony w dniu 30 sierpnia 2009 roku poprzez posadzenie „Dębu Pamięci” w Więckowicach, na terenie Domu Pomocy Społecznej. Wydarzenie to zaszczyciła swoją obecnością córka Jana Benescha, Maria Jasińska, wraz z rodziną.
12 kwietnia 2012 roku, na zawsze pozostanie w pamięci jego nazwisko, które zostało uwiecznione na tablicy umieszczonej na obelisku znajdującym się przy ulicy Ofiar Katynia w Bochni.
Ordery i odznaczenia
W dorobku Michała Benescha znajduje się wiele honorowych wyróżnień, które odzwierciedlają jego zasługi i oddanie dla kraju. Oto lista odznaczeń, które otrzymał:
- Krzyż Walecznych,
- Brązowy Krzyż Zasługi,
- Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918-1921 „Polska Swemu Obrońcy”,
- Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości.
Przypisy
- a b c d e MichałM. Wenklar MichałM., Michał Jan Benesch (1899-1940) [online], przystanekhistoria.pl [dostęp 30.11.2024 r.] (pol.).
- a b BETA Księgi Cmentarne [online], ksiegicmentarne.muzeumkatynskie.pl [dostęp 30.11.2024 r.] .
- Historia Zbrodni Katynskiej [online] [dostęp 17.11.2024 r.] (pol.).
- Lista osób zamordowanych w Katyniu, Charkowie, Twerze i Miednoje mianowanych pośmiertnie na kolejne stopnie. [online], web.archive.org, s. 72 [dostęp 30.11.2024 r.] (pol.).
- 20 lat temu otwarto Polski Cmentarz Wojenny w Katyniu - Redakcja Polska - polskieradio.pl [online], polskieradio.pl [dostęp 27.06.2024 r.] (pol.).
- Prezydent RP wziął udział w uroczystościach „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów” [online], prezydent.pl [dostęp 26.08.2024 r.] (pol.).
- Harmonogram odczytywania nazwisk osób zamordowanych w Katyniu, Charkowie, Twerze i Miednoje mianowanych pośmiertnie na kolejne stopnie [online], policja.pl, s. 1-4 [dostęp 28.08.2024 r.] (pol.).
- Zbrodnia katyńska, miedzy prawdą i kłamstwem [online], edukacja.ipn.gov.pl, 2008, s. 215 [dostęp 17.09.2024 r.] (pol.).
- Dąb Katyński – Więckowice – gmina Zabierzów [online] [dostęp 30.11.2024 r.] (pol.).
- JędrzejJ. Tucholski JędrzejJ., Mord w Katyniu, 1991, s. 704.
- Lista imienna zaginionych w ZSRR polskich jeńców wojennych z obozów Kozielsk - Ostaszków - Starobielsk, „Orzeł Biały. Polska walcząca o wolność.” (42 (328)), pbc.uw.edu.pl, 16.10.1948 r., s. 3 [dostęp 30.11.2024 r.] (pol.).
- Muzeum Katyńskie - Mediateka [online], www.muzeumkatynskie.pl [dostęp 05.07.2017 r.] (pol.).
- Bochnia – serwis wiadomości z powiatu i miasta Bochni - Czasbocheński.pl: Trzecia tablica katyńska odsłonięta. www.czasbochenski.pl. [dostęp 29.03.2021 r.] (pol.).
- Dąb Pamięci posadzony w Więckowicach [online], Oficjalny serwis internetowy Gminy Zabierzów [dostęp 05.07.2017 r.] .
- AuswärtigesA. Amt AuswärtigesA., „Amtliches Material zum Massenmord von Katyn“, 1943, s. 236 [dostęp 30.11.2024 r.] (niem.).
- Katyń według źródeł niemieckich – 1943 r.. stankiewicze.com. [dostęp 30.11.2024 r.] .
- Księga Cmentarna Katynia 2000 ↓, s. LIII.
- Księga Cmentarna Katynia 2000 ↓, s. 28.
- Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 12 z 15 sierpnia 1934 roku, s. 217, 226.
- Rybka i Stepan 2003 ↓, s. 414.
- Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 270.
- Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 817.
Pozostali ludzie w kategorii "Wojsko i służby mundurowe":
Marian Krudowski | Kazimierz Siemieński | Władysław Leśniak (podpułkownik) | Jerzy Kopeczny | Władysław Lipina | Marcelin Ślósarczyk | Feliks Jędrychowski | Karol Matzenauer | Zygmunt Krudowski | Karol Jahoda de Lubomir | Józef Daniec | Józef Wójcik (wojskowy) | Stanisław Pachuta | Karol Piotrowicz | Zygmunt Bierowski | Stanisław Riess de Riesenhorst | Adam Katra | Leopoldyna Stawecka | Kazimierz Hozer | Karol Battaglia (pułkownik)Oceń: Michał Benesch