Stefania Gurdowa


Stefania Gurdowa, urodzona 24 grudnia 1888 roku w Bochni, a zmarła 3 listopada 1968 roku w Łodygowicach, to postać, która w znaczący sposób wpisała się w historię polskiej fotografii. Swoje umiejętności w zakresie fotografowania rozwijała pod okiem Władysława Gargula przed wybuchem I wojny światowej. Po związku małżeńskim z Kazimierzem Gurdą, Stefania kontynuowała praktyki fotograficzne we Lwowie.

Po trudnych wydarzeniach, które prowadziły do rozstania z mężem, artystka przeprowadziła się do Dębicy z córką Zofią, urodzoną w 1917 roku. W Dębicy, wraz z adwokatem Hoszardem, zbudowała dom, w którym w 1923 roku otworzyła zakład fotograficzny, znany jako Studio, który działał do 1937 roku. W okresie swojej działalności, studio miało także filie w Mielcu oraz Ropczycach.

Wielka tragedia nadeszła z wybuchem II wojny światowej, kiedy to atelier Gurdowej zostało przejęte przez hitlerowskie władze. Zatrudniona w swoim własnym zakładzie, Stefania, a także jej siostrzenica, musiały zmierzyć się z brutalną rzeczywistością czasów wojennych. W końcowym etapie wojny Gurdowa ukrywała się, podczas gdy jej córka Zofia oraz wnuczka zostały deportowane do Austrii. Po wojnie Zofia, znana po mężu jako Czelny, otworzyła własny zakład fotograficzny w Roubaix.

Stefania Gurdowa nie miała już możliwości powrotu do swoich fotograficznych przedsięwzięć. Ostatecznie osiedliła się w Łodygowicach koło Żywca, gdzie pracowała w spółdzielni fotograficznej. Została pochowana w grobie swojej rodziny Kubiców, którzy do końca jej dni opiekowali się nią.

Po śmierci Gurdowej, jej zbiór fotografii, znajdujący się w jej domu, został niestety porzucony. Jednak na przełomie lat 90. XX wieku, przypadkowe odkrycie na strychu jednej z kamienic w Dębicy, ujawniło około 1200 szklanych płyt fotograficznych, które pochodziły z dębickiego zakładu Gurdowej. Te niezwykłe portrety, przedstawiające zazwyczaj po dwie osoby na jednej kliszy, zostały następnie przekazane do miejskiej galerii w Dębicy. Później krakowska fundacja Imago Mundi wypożyczyła te fotografie, organizując ich wystawy w Krakowie.

Wystawy

Stefania Gurdowa to postać znana z wielu niezapomnianych wystaw fotograficznych, które miały miejsce na przestrzeni lat. Jej twórczość była istotnym elementem kultury fotograficznej, a oto niektóre z jej najważniejszych wydarzeń:

  • Klisze przechowuje się – od 8 do 31 maja 2008, w Synagodze Kupa w Krakowie, gdzie zaprezentowano wystawę w ramach Miesiąca Fotografii w Krakowie,
  • Czas niewinności – od 6 czerwca do 25 sierpnia 2009, Galeria Camelot w Krakowie, wystawa zdjęć komunijnych autorstwa Gurdowej,
  • Negatives are to be stored – od 1 do 29 maja 2010, Red Barn Gallery w Belfaście, zrealizowane w ramach Polska!Year, czyli Roku Polskiego w Wielkiej Brytanii 2009-2010,
  • Kobieta fotograf – Stefania Gurdowa – od 16 listopada do 31 grudnia 2012, w oddziale Mieleckiego Muzeum Regionalnego „Jadernówka”, gdzie zaprezentowano fotografie pochodzące ze zbiorów Muzeum Regionalnego w Mielcu, Muzeum Regionalnego w Dębicy oraz zbiorów prywatnych,
  • Negatives are to be stored – od 17 sierpnia do 28 września 2014, Maui Arts & Cultural Center w Kahului na Hawajach,
  • Klisze przechowuje się – od 26 lutego do 26 marca 2016, Galeria Fotografii Ratusz w Zamościu,
  • Klisze przechowuje się – od 6 maja do 2 czerwca 2016, Galeria Jarte w Mielcu,
  • Klisze przechowuje się – od 12 sierpnia do 1 września 2016, Galeria Nierzeczywista RSF w Rzeszowie.

Każda z tych wystaw przyczyniła się do głębszego zrozumienia i docenienia jej sztuki, a także umocniła jej pozycję w świecie fotografii.

Przypisy

  1. Marta Miskowiec, Drodzy nieobecni, „Tygodnik powszechny” nr 33 (3136), 16.08.2009 r.
  2. M. Kobiałka, Czy Dębica straci zbiór unikatowych fotografii?, „Gazeta Wyborcza. Rzeszów” nr 119, 23.05.2008 r.

Oceń: Stefania Gurdowa

Średnia ocena:4.98 Liczba ocen:14