Stefania Gurdowa, urodzona 24 grudnia 1888 roku w Bochni, a zmarła 3 listopada 1968 roku w Łodygowicach, to postać, która w znaczący sposób wpisała się w historię polskiej fotografii. Swoje umiejętności w zakresie fotografowania rozwijała pod okiem Władysława Gargula przed wybuchem I wojny światowej. Po związku małżeńskim z Kazimierzem Gurdą, Stefania kontynuowała praktyki fotograficzne we Lwowie.
Po trudnych wydarzeniach, które prowadziły do rozstania z mężem, artystka przeprowadziła się do Dębicy z córką Zofią, urodzoną w 1917 roku. W Dębicy, wraz z adwokatem Hoszardem, zbudowała dom, w którym w 1923 roku otworzyła zakład fotograficzny, znany jako Studio, który działał do 1937 roku. W okresie swojej działalności, studio miało także filie w Mielcu oraz Ropczycach.
Wielka tragedia nadeszła z wybuchem II wojny światowej, kiedy to atelier Gurdowej zostało przejęte przez hitlerowskie władze. Zatrudniona w swoim własnym zakładzie, Stefania, a także jej siostrzenica, musiały zmierzyć się z brutalną rzeczywistością czasów wojennych. W końcowym etapie wojny Gurdowa ukrywała się, podczas gdy jej córka Zofia oraz wnuczka zostały deportowane do Austrii. Po wojnie Zofia, znana po mężu jako Czelny, otworzyła własny zakład fotograficzny w Roubaix.
Stefania Gurdowa nie miała już możliwości powrotu do swoich fotograficznych przedsięwzięć. Ostatecznie osiedliła się w Łodygowicach koło Żywca, gdzie pracowała w spółdzielni fotograficznej. Została pochowana w grobie swojej rodziny Kubiców, którzy do końca jej dni opiekowali się nią.
Po śmierci Gurdowej, jej zbiór fotografii, znajdujący się w jej domu, został niestety porzucony. Jednak na przełomie lat 90. XX wieku, przypadkowe odkrycie na strychu jednej z kamienic w Dębicy, ujawniło około 1200 szklanych płyt fotograficznych, które pochodziły z dębickiego zakładu Gurdowej. Te niezwykłe portrety, przedstawiające zazwyczaj po dwie osoby na jednej kliszy, zostały następnie przekazane do miejskiej galerii w Dębicy. Później krakowska fundacja Imago Mundi wypożyczyła te fotografie, organizując ich wystawy w Krakowie.
Wystawy
Stefania Gurdowa to postać znana z wielu niezapomnianych wystaw fotograficznych, które miały miejsce na przestrzeni lat. Jej twórczość była istotnym elementem kultury fotograficznej, a oto niektóre z jej najważniejszych wydarzeń:
- Klisze przechowuje się – od 8 do 31 maja 2008, w Synagodze Kupa w Krakowie, gdzie zaprezentowano wystawę w ramach Miesiąca Fotografii w Krakowie,
- Czas niewinności – od 6 czerwca do 25 sierpnia 2009, Galeria Camelot w Krakowie, wystawa zdjęć komunijnych autorstwa Gurdowej,
- Negatives are to be stored – od 1 do 29 maja 2010, Red Barn Gallery w Belfaście, zrealizowane w ramach Polska!Year, czyli Roku Polskiego w Wielkiej Brytanii 2009-2010,
- Kobieta fotograf – Stefania Gurdowa – od 16 listopada do 31 grudnia 2012, w oddziale Mieleckiego Muzeum Regionalnego „Jadernówka”, gdzie zaprezentowano fotografie pochodzące ze zbiorów Muzeum Regionalnego w Mielcu, Muzeum Regionalnego w Dębicy oraz zbiorów prywatnych,
- Negatives are to be stored – od 17 sierpnia do 28 września 2014, Maui Arts & Cultural Center w Kahului na Hawajach,
- Klisze przechowuje się – od 26 lutego do 26 marca 2016, Galeria Fotografii Ratusz w Zamościu,
- Klisze przechowuje się – od 6 maja do 2 czerwca 2016, Galeria Jarte w Mielcu,
- Klisze przechowuje się – od 12 sierpnia do 1 września 2016, Galeria Nierzeczywista RSF w Rzeszowie.
Każda z tych wystaw przyczyniła się do głębszego zrozumienia i docenienia jej sztuki, a także umocniła jej pozycję w świecie fotografii.
Przypisy
- Marta Miskowiec, Drodzy nieobecni, „Tygodnik powszechny” nr 33 (3136), 16.08.2009 r.
- M. Kobiałka, Czy Dębica straci zbiór unikatowych fotografii?, „Gazeta Wyborcza. Rzeszów” nr 119, 23.05.2008 r.
Pozostali ludzie w kategorii "Kultura i sztuka":
Marian Rentgen-Güntner | Jerzy Katlewicz | Jerzy Granowski | Ireneusz Wyrwa | Władysława Markiewiczówna | Arne (raper) | Stanisław Barabasz | Ludwik Stasiak | Wiktor Barabasz | Halina Kwiatkowska | Jerzy Twardowski | Władysław Gargul | Przecław Smolik | Marian Włosiński | Norman Leto | Stanisław Kleryka | Osias Hofstatter | Władysław Olszyn | Elżbieta Ciechanowska | Ewa MichnikOceń: Stefania Gurdowa