Jerzy Katlewicz

---

Życiorys

Wczesne lekcje muzyki Jerzy Katlewicz otrzymał od swojego ojca, Stanisława Katlewicza, który pełnił funkcję organisty w kościele parafialnym pw. św. Mikołaja Biskupa przez wiele lat, obejmując tę posadę od 1919 do 1962 roku. Wcześniej był organistą w lwowskiej katedrze. Stanisław Katlewicz prowadził również Chór Koronacyjny w Bochni, co miało znaczący wpływ na rozwój muzyczny jego syna.

Po pierwszych naukach, młody Jerzy uczęszczał do prywatnej szkoły muzycznej pani Gnoińskiej, a następnie kształcił się pod okiem profesora Jerzego Żurawlewa – znanego inicjatora konkursów chopinowskich, który osiedlił się w Bochni po wygnaniu z Warszawy w wyniku wojny, aż do 1946 roku.

W latach 1945–1946 Katlewicz studiował grę na fortepianie w klasie Jana Hoffmana. W 1952 roku zakończył studia na dyrygenturze w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Krakowie z wyróżnieniem, pod kierunkiem Artura Malawskiego, gdzie również studiował kompozycję i fortepian. Dzięki stypendium, Katlewicz doskonalił swoje umiejętności w Włoszech i Austrii w latach 1957–1958.

Jego przełomowy sukces miał miejsce w 1955 roku, gdy zdobył I nagrodę w Konkursie Młodych Dyrygentów w Besançon we Francji. Po wojnie, w latach 1947–1949, zastępował chorego ojca jako organista w bocheńskim kościele św. Mikołaja, a następnie pełnił rolę kierownika muzycznego w teatrze „Groteska” w Krakowie w latach 1949–1952. W kolejnych latach był pierwszym dyrygentem i kierownikiem muzycznym w Państwowej Filharmonii Krakowskiej, działając tam w latach 1952–1957, a później pełnił rolę dyrektora artystycznego Filharmonii w Poznaniu (1958–1961) oraz Państwowej Opery i Filharmonii Bałtyckiej w Gdańsku (1961–1968).

Jerzy Katlewicz był nie tylko znakomitym dyrygentem, ale także osobą, która znacząco wpłynęła na artystyczny wizerunek krakowskiej filharmonii, pełniąc tę rolę od 1968 roku, a od 1971 do 1981 roku jako dyrektor. W Krakowie zlokalizowane były jego koncerty, w których prezentował utwory z różnych epok, w tym oratoria i kantaty kompozytorów, takich jak Krzysztof Penderecki. Prowadził pierwsze polskie wykonania jego dzieł, takich jak Jutrznia, Kosmogonia i Magnificat.

Również z inicjatywy Henryka Czyża, Katlewicz przyczynił się do popularyzacji utworów Pendereckiego na arenie międzynarodowej. Przez całe swoje życie podkreślał znaczenie wielkich form wokalno-instrumentalnych, które z pasją przedstawiał w krakowskich świątyniach, mimo oporów politycznych. Był nowatorem w wykonywaniu dzieł rodzimych kompozytorów takich jak Zbigniew Bujarski, Henryk Mikołaj Górecki, Stefan Kisielewski, Krystyna Moszumańska-Nazar, Kazimierz Serocki, Marek Stachowski oraz Adam Walaciński.

W swojej karierze współpracował z wieloma znakomitymi solistami, w tym z Marthą Argerich, Witoldem Małcużyńskim, Maurizio Pollinim, Arturem Rubinsteinem, Krystianem Zimermanem, Ewą Bandrowską-Turską, Kai Danczowską, Gidonem Kremerem, Fu Congiem oraz Swiatosławem Richterem.

Jego występy odbywały się nie tylko w Polsce, ale także w wielu krajach Europy, Japonii, Mongolii, Chinach, Australii, Nowej Zelandii, Ameryce Środkowej (Kuba, Meksyk) i Bliskim Wschodzie (Liban, Iran). Uczestniczył w prestiżowych festiwalach muzycznych, takich jak Maggio Musicale Fiorentino, Edinburgh Festival, Sagra Musicale Umbra, Holland Festival oraz Warszawska Jesień. Prowadził wiele znaczących orkiestr, w tym RAI w Rzymie, RAI w Turynie, RAI w Mediolanie, Orkiestrę Narodową Meksyku, Conservatoire w Paryżu i inne orkiestry filharmoniczne w Atenach, Barcelonie, Bratysławie, Budapeszcie i Bukareszcie.

Od 1972 roku Katlewicz prowadził klasę dyrygentury w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Krakowie. W 1983 roku otrzymał tytuł profesora nadzwyczajnego, a w 1990 profesora zwyczajnego. W latach 1979–1999 pełnił funkcję jurora Międzynarodowego Konkursu Dyrygenckiego im. Grzegorza Fitelberga w Katowicach. Przez wiele lat był aktywnym członkiem Stowarzyszenia Polskich Artystów Muzyków SPAM oraz Stowarzyszenia Autorów ZAiKS.

Pod jego kierownictwem po raz pierwszy wykonano III Symfonię Henryka Mikołaja Góreckiego, znaną jako Symfonia pieśni żałosnych, która zadebiutowała w 1976 roku na Festiwalu Muzyki Współczesnej Warszawska Jesień. Choć początkowo nie wzbudziła wielkiego zainteresowania, to w 1992 roku, po akcji promocyjnej, zaczęła zdobywać popularność na arenie międzynarodowej, zwłaszcza po nagraniu jej przez amerykańską śpiewaczkę Dawn Upshaw. Nagrań III Symfonii dokonały także polskie śpiewaczki, takie jak Stefania Woytowicz i Zofia Kilanowicz.

Jerzy Katlewicz kierował po raz pierwszy wykonaniem utworu Wojciecha Kilara Siwa mgła na baryton i orkiestrę, który miał nawiązywać do tragicznej śmierci Mieczysława Karłowicza, dnia 14 września 1979 roku w Bydgoszczy. Wspólnie z orkiestrą Filharmonii Krakowskiej ilustrował on też muzycznie telewizyjną wersję kultowego spektaklu Starego Teatru w Krakowie Noc Listopadowa, w reżyserii Andrzeja Wajdy.

Wielka Orkiestra Symfoniczna Polskiego Radia i Telewizji, pod kierownictwem Katlewicza, w latach 90. XX wieku nagrała na płycie CD III Symfonię Góreckiego. Jego wykonania pojawiły się w filmach takich jak Sztuka kochania (1989) oraz adaptacji powieści Żeromskiego Dzieje grzechu (1975). 1 stycznia 1997 roku orkiestra Państwowej Filharmonii Bałtyckiej, również pod jego dyrygenturą, wzięła udział w ceremonii mszy celebrowanej przez Jana Pawła II w bazylice św. Piotra w Rzymie, inaugurując obchody 1000-lecia Gdańska.

W roku 2000 Jerzy Katlewicz uzyskał tytuł Honorowego Obywatela Miasta Bochni. Jego ostatni koncert w Filharmonii Krakowskiej miał miejsce w lutym 2007 roku, gdzie dyrygował V Symfonią Ludwiga van Beethovena, znaną jako „Symfonia przeznaczenia”. był także fundatorem rocznego stypendium dla wyróżniających się studentów Akademii Muzycznej w Krakowie.

Wśród jego uczniów znajdują się m.in.: Rafał Delekta, Paweł Przytocki, Tomasz Tokarczyk, Krzysztof Dziewięcki, Tomasz Chmiel i Piotr Sułkowski. Zmarł 16 listopada 2015 roku w Krakowie, gdzie został pochowany na cmentarzu Rakowickim (kwatera PAS 92-1d).

Ordery i odznaczenia

Jerzy Katlewicz, uznany artysta, został odznaczony wieloma prestiżowymi wyróżnieniami w swoim dorobku artystycznym. Oto lista niektórych z nich:

• Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski, przyznany 5 listopada 1993,
• Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”, otrzymany 6 czerwca 2006,
• Medal św. Wojciecha, przyznany w roku 2000,
• Odznaka „Honoris Gratia” za zasługi dla Krakowa, przyznana w 2009,
• Medal Filharmonii im. Karola Szymanowskiego w Krakowie z okazji jubileuszu 70-lecia jej działalności, zdobyty w 2015,
• Order Świętego Grzegorza Wielkiego w 50-lecie działalności artystycznej, otrzymany w Watykanie w 1999,
• Krzyż Pro Ecclesia et Pontifice za popularyzację arcydzieł muzyki sakralnej, przyznany w Watykanie w 1993.

Nagrody

Jerzy Katlewicz, znany jako wybitny artysta, otrzymał liczne nagrody i wyróżnienia za swoje zasługi w dziedzinie kultury i muzyki.

• Nagroda Ministra Kultury i Sztuki I stopnia w roku 1967,
• Nagroda Miasta Gdańska w latach 1967 oraz 2000,
• Nagroda Miasta Krakowa w 1971 roku,
• Dyplom Ministra Spraw Zagranicznych „za wybitne zasługi w propagowaniu kultury polskiej za granicą” przyznany w latach 1974 i 1989,
• Doroczna Nagroda Związku Kompozytorów Polskich „za wybitne zasługi w propagowaniu polskiej muzyki współczesnej” w 1986 roku,
• Nagroda Ministra Kultury i Sztuki I stopnia „za wybitne osiągnięcia artystyczne i pedagogiczne” w 1995 roku,
• Nagroda Krakowskiej Fundacji Kultury Polskiej w 1995 roku.

---

Oceń: Jerzy Katlewicz

---