Stanisław Barabasz, urodzony 7 maja 1857 r. w Bochni, a zmarły 23 października 1949 r. w Zakopanem, to postać o wielu talentach. Był nie tylko malarzem i architektem, ale także pionierem polskiego narciarstwa, co stanowi ważny element historii sportów zimowych w Polsce. Jako pedagog i myśliwy, Stanisław Barabasz odegrał istotną rolę w kształceniu młodzieży oraz rozwijaniu pasji związanych z naturą i łowiectwem.
W swoim dorobku artystycznym stworzył wiele artykułów dotyczących tematyki łowieckiej, które są cenione zarówno przez miłośników przyrody, jak i ekspertów w tej dziedzinie. Należy również zaznaczyć, że Stanisław Barabasz był młodszym bratem utalentowanego pianisty Wiktora Barabasza, co podkreśla artystyczne tradycje rodziny Barabaszów.
Życiorys
Stanisław Barabasz to postać, która znacząco wpłynęła na rozwój narciarstwa w Polsce. Ukończył Instytut Techniczny w Krakowie, a następnie zdobył wykształcenie architektoniczne na Politechnice Wiedeńskiej. Dodatkowo, studiował w Szkole Przemysłu Artystycznego przy Austriackim Muzeum Sztuki w Wiedniu, co pozwoliło mu na zgłębienie nie tylko technicznych aspektów, ale także artystycznych nurtów w projektowaniu.
w grudniu 1888 roku rozpoczął swoją przygodę z nartami w Cieklinie, w pobliżu Jasła, podczas polowań. Z czasem doskonalił swoje umiejętności na krakowskich Błoniach, gdzie miał okazję ćwiczyć jazdę na nartach. Jego pierwsze modele nart inspirowane były norweskimi „ski”, co miało duże znaczenie dla dalszego rozwoju tej dyscypliny w Polsce.
W 1894 roku przybył do Zakopanego z własnymi nartami, co uznaje się za początek zakopiańskiego narciarstwa. Jedną z najważniejszych wypraw w jego życiu była ta z 1894 roku, kiedy to razem z Janem Fischerem dotarł do Czarnego Stawu Gąsienicowego. W 1901 roku Barabasz osiedlił się w Zakopanem, gdzie aktywnie działał na rzecz regionu.
W latach 1901–1922 pełnił funkcję kierownika Państwowej Szkoły Przemysłu Drzewnego w Zakopanem, wprowadzając podhalańskie elementy zdobnicze w meblarstwie, co miało duże znaczenie dla lokalnej sztuki rzemieślniczej. W dniu 28 lutego 1907 roku, wspólnie z Mieczysławem Karłowiczem i Mariuszem Zaruskim, założył drugi w Polsce klub narciarski – Zakopiański Oddział Narciarzy Towarzystwa Tatrzańskiego, gdzie pełnił funkcję pierwszego prezesa aż do 1910 roku.
Barabasz odegrał również kluczową rolę w powstaniu Tatrzańskiego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego w 1909 roku, co w znaczący sposób podniosło bezpieczeństwo osób uprawiających wspinaczkę górską i narciarstwo w Tatrach. Po jego śmierci, został pochowany na Nowym Cmentarzu przy ul. Nowotarskiej w Zakopanem (kw. P1-A-6), pozostawiając po sobie wspaniałe dziedzictwo związane z sportem i architekturą.
Główne prace
Stanisław Barabasz to postać, której twórczość pozostawiła trwały ślad w polskiej kulturze. Jego ważne dzieła koncentrują się na różnych aspektach życia i przyrody, z szczególnym uwzględnieniem regionu Tatr i Podhala.
- Wspomnienia narciarza, Zakopane 1914,
- Sztuka ludowa na Podhalu, Lwów 1928, Lwów 1930, Lwów 1932,
- Z przeżyć myśliwskich, Lwów 1929,
- Niedźwiedź w Tatrach, Kraków 1929,
- Dwie wycieczki, artykuł w czasopiśmie „Zakopane”,
- Początki mojego narciarstwa.
Przypisy
- Marta Dvořák: Stanisław Barabasz. [dostęp 27.11.2021 r.]
- Encyklopedia Tatrzańska. [dostęp 27.11.2021 r.]
- StanisławS. Łoza StanisławS. (red.), Czy wiesz kto to jest?, Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe : na zam. Zrzeszenia Księgarstwa, 1983.
- śp. Stanisław Barabasz
- a b Stanisław Barabasz – pierwszy zakopiański narciarz
Pozostali ludzie w kategorii "Kultura i sztuka":
Ludwik Stasiak | Wiktor Barabasz | Halina Kwiatkowska | Piotr Lekki | Antoni Hajdecki | Marcin Samlicki | Tomasz Łosik | Jakub Kuszlik | Ewa Michnik | Elżbieta Ciechanowska | Arne (raper) | Władysława Markiewiczówna | Ireneusz Wyrwa | Jerzy Granowski | Jerzy Katlewicz | Marian Rentgen-Güntner | Stefania Gurdowa | Jerzy Twardowski | Władysław Gargul | Przecław SmolikOceń: Stanisław Barabasz