Eugeniusz Antoni Kiernik, urodzony 7 października 1877 roku w Bochni, a zmarły 13 maja 1921 roku w Warszawie, to postać niezwykle istotna w zakresie zoologii i paleozoologii w Polsce. Był nie tylko uznawanym naukowcem, ale również profesorem anatomii weterynaryjnej, co podkreśla jego wkład w rozwój tej dziedziny nauki.
Eugeniusz miał także brata, Władysława Kiernika, który również odegrał znaczącą rolę w historii regionu oraz w życiu rodzinnym. Ich działalność z pewnością wzbogaciła polską naukę.
Życiorys
W 1895 roku Eugeniusz Kiernik zakończył naukę w bocheńskim gimnazjum. Następnie, w latach 1895–1897, podjął studia z zakresu górnictwa w Akademii Górniczej w Lublanie. Kolejnie, w latach 1897–1901, studiował prawo na Uniwersytecie Jagiellońskim, a od 1901 do 1905 roku koncentrował się na naukach przyrodniczych na Uniwersytecie Jagiellońskim, uzyskując w 1907 roku stopień doktora filozofii. Po ukończeniu studiów podjął pracę w Katedrze Anatomii Porównawczej, gdzie, w latach 1903–1906, pełnił funkcję demonstratora, a następnie, od 1906 do 1918 roku, asystenta Henryka Ferdynanda Hoyera.
Aby poszerzyć swoją wiedzę, Kiernik odbył studia uzupełniające z zakresu fauny morskiej w Trieście, Helgolandzie oraz w norweskim Instytucie Badań Morskich w Bergen. W 1915 roku uzyskał habilitację z zakresu anatomii porównawczej. W 1918 roku został wyznaczony do zorganizowania Studium Weterynarii, które początkowo miało miejsce przy Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Warszawskiego, a później w Szkole Głównej Gospodarstwa Wiejskiego.
W czasie I wojny światowej Eugeniusz Kiernik służył w I Brygadzie Legionów, a w 1914 roku był komisarzem Polskiej Organizacji Narodowej. Niestety, wojenne doświadczenia miały wpływ na jego zdrowie, a przewlekła choroba żołądka doprowadziła do konieczności operacji, co przyczyniło się do jego przedwczesnej śmierci. Ostatecznie spoczął na cmentarzu w rodzinnej Bochni.
Kiernik był uznawany za wybitnego specjalistę w dziedzinie paleozoologii, a jego badania nad fauną kopalną zaowocowały wieloma istotnymi pracami naukowymi oraz popularnonaukowymi. Jego książka „Życie w nurtach oceanu” (Kraków 1910) stanowiła zarys oceanografii biologicznej i była jedną z pierwszych publikacji poświęconych tej tematyce w Polsce. W latach 1911–1913 prowadził badania paleozoologiczne w jaskiniach Polskich Tatr.
Współpraca z Władysławem Szaferem zaowocowała utworzeniem Komisji Ochrony Przyrody oraz Rezerwatu w Puszczy Niepołomickiej. W kwietniu 1919 roku, wraz z Szaferem oraz Janem Kloską, został członkiem pierwszej komisji rządowej, mającej na celu ocenę stanu zachowania populacji żubra w Puszczy Białowieskiej. Razem z Szaferem starali się także (niestety, bezskutecznie) o utworzenie rezerwatu przyrody w tej właśnie puszczy.
Oprócz tego, Kiernik był inicjatorem powołania pierwszej polskiej placówki naukowej do badania fauny Bałtyku. W dniu 16 grudnia 1919 roku, podczas posiedzenia Komisji Ochrony Przyrody w Ministerstwie Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego (MWROP), zgłosił pierwszą w niepodległej Polsce inicjatywę utworzenia nad Bałtykiem morskiej placówki badawczej, wzorowanej na norweskim instytucie w Bergen. Z dniem 11 kwietnia 1920 roku został członkiem Komisji ds. Morskiej Stacji Doświadczalnej, a od stycznia 1921 roku pełnił funkcję kierownika tej stacji, która, niestety, jeszcze nie istniała w czasie jego życia. Morskie Laboratorium Rybackie w Helu powstało dopiero po jego śmierci, a tradycję Kiernika kontynuuje obecnie Morski Instytut Rybacki w Gdyni.
Przypisy
- Konrad Millak "Eugeniusz Kiernik (1877-1921)" [w:] Polski Słownik Biograficzny tom XII wyd. 1966-1967 s.427
- Jerzy Pająk, Z dziejów Polskiej Organizacji Narodowej (wrzesień-grudzień 1914), w: Kieleckie Studia Historyczne, t. 14, 1996, s. 106.
- W Wykazie Legionistów Polskich 1914-1918
Pozostali ludzie w kategorii "Nauka i edukacja":
Roman Vetulani | Zdzisław Londoński | Stanisław Kępiński | Juliusz Jurczyński | Andrzej Zagórski | Jerzy Chumiński | Stanisław Lasocki (geofizyk) | Jerzy Kwiatek (geograf) | Magdalena Kalicińska | Marian Koczwara | Jan Tarczałowicz | Józef Chmielewski (nauczyciel) | Tadeusz Ruebenbauer | Marian Goyski | Marek Gatty-Kostyal | Franciszek Vetulani | Gejza Bukowski von Stolzenburg | Maurycy Maciszewski | Daniel Duda | Maria Lipszyc-BalsigerowaOceń: Eugeniusz Kiernik