Józef Chmielewski (nauczyciel)

---

Życiorys

Józef Chmielewski przyszedł na świat 12 stycznia 1842 roku w Bochni. W młodości kształcił się w gimnazjum w Krakowie, gdzie z powodzeniem ukończył dwuletni kurs nauczycielski. Jako pedagog rozpoczął pracę w szkole ludowej na Podgórzu, a następnie kontynuował nauczanie w Nowym Sączu. Kluczowym momentem w jego karierze była posada w szkole ćwiczeń przy C. K. Państwowym Seminarium Nauczycielskim Męskim w Tarnowie. W kolejnych latach pełnił funkcję c.k. okręgowego inspektora szkolnego w Sanoku i Mielcu, a od 1884 roku pracował w Wadowicach. Jego ostatnie lata zawodowe upłynęły na nauczaniu w powyższej szkole ćwiczeń w Krakowie.

Józef Chmielewski był aktywnym uczestnikiem działań oświatowych. 7 lutego 1880 roku objął stanowisko prezesa zarządu oddziału Polskiego Towarzystwa Pedagogicznego. Jako jeden z członków tej organizacji otrzymał miano prawdziwego ojca nauczycielstwa od działaczy okręgu brzozowskiego.

Angażował się również w pisanie artykułów oraz broszur związanych z tematyką pedagogiczną i metodyką nauczania. Publikacje jego prac można było znaleźć w tygodniku „Szkoła”, który był organem prasowym Towarzystwa Pedagogicznego, a także w prasie warszawskiej. Chmielewski tworzył również powiastki, opowiadania, a także wierszyki dla dzieci, często o charakterze moralizatorskim. Jego utwory ukazywały się w pismach ludowych, takich jak „Dzwonek”, „Chata”, „Włościanin” oraz „Zagroda”, przy czym w dwóch ostatnich pełnił rolę redaktora.

Był też autorem piosenek dziecięcych, takich jak „Kiedy kwitną kwiatki” czy „Sen spędzajcie z oczek czoła”. W literackiej działalności posługiwał się pseudonimami „Józef z Bochni” oraz „Bakałarz z Podgórza”. Krytyk Piotr Chmielowski wyrażał się o nim z uznaniem, podkreślając jego wkład w kulturę i edukację.

Józef Chmielewski zmarł 19 grudnia 1900 roku w Dębnikach po długotrwałej chorobie, w wieku 59 lat. Jego miejsce spoczynku znajduje się na Cmentarzu Podgórskim.

Publikacje

Józef Chmielewski był autorem wielu cennych publikacji, które miały na celu wspieranie edukacji oraz promowanie wartości wśród dzieci i dorosłych. W jego obszernym dorobku literackim znajdują się między innymi:

• zbiór najnowszych powinszowań dla małych dzieci oraz dorosłych, który można wykorzystać przy takich okazjach jak imieniny, urodziny, nowy rok, przeznaczony dla rodziców, dziadków, nauczycieli i przyjaciół (1860),
• zbiór pieśni dla młodzieży szkolnej (1867),
• wiązanka zawierająca powiastki, wiersze i opowiadania jako nagrody dla pilnych i grzecznych dzieci (1867),
• praca na temat nauki geografii w szkole, ze szczególnym uwzględnieniem rzeki Białej (1875),
• metodyczne opracowanie historyczne dotyczące ustępu „Król na weselu kowala” z drugiej książki do czytania (1876),
• materiał na temat przymiotów dobrego nauczyciela (1876),
• metodyczne opracowanie pt.: „Batożki Kościuszki” (1876),
• praktyczne opracowanie historyczne dotyczące „Śmierci hetmana Żółkiewskiego” (1876),
• biografia Augusta Adama Jeske (1876),
• praca na temat nauki przygotowawczej w klasie I w szkole ludowej przed użyciem Elementarza (1877),
• analiza wpływu nauki na zdrowie (1878),
• opracowanie dotyczące Hansa Christiana Andersena (1878),
• badania o szkołach i zakładach wychowawczych w Konstantynopolu (1878),
• opis pierwszej niedzielnej szkoły w Niemczech (1878),
• materiał dotyczący nauki o czasowniku na podstawie fragmentu pt.: „Brzoskwinie” (1878),
• praca „Z życia jaskółek” (1878),
• opracowanie na temat matek poetów niemieckich (1878),
• analiza wpływu drobiu na dietę (1878),
• artykuł o roli nauczyciela w podnoszeniu poziomu szkół w gminie (1880),
• wykład na temat przyzwyczajeń pedagogicznych (1880),
• materiał dotyczący pasji w zawodzie nauczyciela, według Ignacego Vogtha (1880),
• poradnik o tym, jak nauczyciel może zdobyć sympatię dzieci i szacunek społeczności (1880),
• opinia o szkółce wiejskiej w roku 1876 (1880),
• badanie znaczenia stowarzyszeń nauczycielskich (1880),
• opracowanie na temat systemu edukacji w Chinach (1881),
• analiza z praktyki szkolnej dotycząca dzieci bez talentu (1881),
• porady dotyczące wychowania domowego, skierowane do rodziców (1881),
• materiał na temat szkolnych biblioteczek dla dzieci (1881),
• zbiór literackich obrazków o dzieciach i matkach wierszem i prozą (1883),
• publikacja „Dwieście lat temu” z okazji rocznicy odsieczy Wiednia (1883),
• druga edycja zbioru powinszowań dla dzieci na imieniny, urodziny i nowy rok (1884),
• opinia o znaczeniu szacunku do siebie i swojego zawodu w kontekście edukacyjnym (1885),
• cykl artykułów poświęconych nauczycielom ludowym (1886),
• przykłady z życia znanych ludzi w celu inspiracji dla społeczeństwa (1886),
• zbiór powinszowań dla dzieci, opublikowany wierszem i prozą dla osób różnego stanu i wieku (1918),
• aktualizacja zbioru powinszowań dla dzieci, również wierszem i prozą (1931).

Wszystkie te publikacje ukazują nie tylko jego zaangażowanie w edukację, ale także głęboką troskę o wartości moralne i wychowawcze.

---

Oceń: Józef Chmielewski (nauczyciel)

---