Roger Battaglia

---

Życiorys

Rodzina Battaglia de Sopramonte e Ponte Alto pochodziła niegdyś z Wenecji. W 1708 roku, za niezwykłe osiągnięcia wojenne, uzyskała tytuł barona Świętego Cesarstwa Rzymskiego. Z czasem ród ten przeniósł się do Czech. Nie ma jednak pewności, czy Roger jest rzeczywiście spadkobiercą tej rodziny, aczkolwiek jego tytuł szlachecki „baron” może sugerować takie powiązania.

Roger Battaglia jest synem Gwidona Battaglia, który był powstańcem styczniowym i piastował różne funkcje publiczne, oraz Olgi Baranowskiej, reprezentującej herb Łodzia. W jego rodzinie znajdowały się osobistości, które także odegrały istotne role: Karol – porucznik artylerii, Małgorzata – żona Węclewskiego, komisarza powiatowego, oraz Helen – żona Forsta, docenta na Uniwersytecie Wiedeńskim. Warto również wspomnieć o Andrzeju, który był żołnierzem, legionista i poległ jako pierwszy Polak w obronie Lwowa w 1918 roku.

Roger poślubił Kazimierę Kirchmayer, z którą miał syna, Romana, urodzonego w 1903 roku. Do 1900 roku zgromadził wiedzę z zakresu prawa i ekonomii, a także zdobył doświadczenie w dziedzinie polityki oraz aktywności społecznej. Stopień doktora praw uzyskał na Uniwersytecie Franciszkańskim we Lwowie.

Praca zawodowa i społeczna

W latach 1895-1896 Roger był praktykantem w Banku Krajowym Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskim, z siedzibą we Lwowie. Około 1900 roku rozpoczął pracę jako komisarz powiatowy w C. K. Namiestnictwie we Lwowie. Z kolei od około 1901 roku pełnił funkcję starszego komisarza powiatowego w C. K. Ministerstwie Spraw Wewnętrznych w Wiedniu.

Od 1904 roku aż do 1914 był dyrektorem biura Centralnego Związku Galicyjskiego Przemysłu Fabrycznego we Lwowie. W Lidze Pomocy Przemysłowej zajmował stanowiska: od około 1905 roku był III wiceprezydentem, a od 1906 członkiem wydziału. Działał również jako inicjator krajowej wystawy przemysłu, która odbyła się w Zakopanem w 1905 roku, współpracując z prezesem Ligi Pomocy Przemysłowej, Andrzejem Chramcem. Jako członek Rady Miasta od około 1906 roku zasiadał w radzie nadzorczej Muzeum Przemysłowego Miejskiego we Lwowie.

Od około 1906 do 1910 roku był także członkiem Komisji Krajowej ds. Przemysłowych. Następnie do 1910 zajmował stanowisko w radzie zawiadowczej I Galicyjskiego Towarzystwa Akcyjnego dla Przemysłu Chemicznego. W 1912 roku rozpoczął pracę jako dyrektor biura w Galicyjskim Związku Młynów. Równocześnie sprawował odpowiedzialność w Krajowym Związku Zdrojowisk i Uzdrowisk, gdzie był wiceprezesem sekcji balneoprzemysłowej.

Rok 1905 przyniósł mu pierwszą znaczącą publikację, zatytułowaną „Rzecz o propinacyi”, ukazującą problemy Galicji. Był również naczelnym redaktorem „Gazety Wieczornej”.

Kariera polityczna

Roger rozpoczął swoją przygodę polityczną w 1906 roku, kiedy to wziął udział w wyborach uzupełniających do Rady Państwa w Wiedniu. W wyniku wyborów, od 24 kwietnia do 17 listopada został wybrany na posła w okręgu Tarnów-Bochnia. Jednak w dokumentach sejmowych wpisał jako miejsce zamieszkania Wiedeń, a jako zawód podał „wicesekretarz ministerstwa poza służbą”. Kiedy w tym samym roku odbyły się kolejne wybory, uzyskał mandat posła na pełną kadencję, która trwała do 30 marca 1911 roku. W tym czasie zamieszkał we Lwowie.

W trakcie sprawowania mandatu, około 1910 roku, został ranny podczas kampanii wyborczej w wyniku ataku socjalistów na lokal przy rynku we Lwowie. W latach 1908-1913 był posłem na Sejm Krajowy we Lwowie, wybranym w III kurii w okręgu Lwów. Ponadto zasiadał w Radzie Miejskiej w Lwowie: w sekcji II od 1905 do 1912 oraz w sekcji V od 1913.

W 1910 roku przystąpił do Stronnictwa Narodowo-Demokratycznego, partii mocno reprezentowanej w parlamencie, gdzie posłami należącymi do SND byli m.in. Wiącek, Buzek, German, Głąbiński i Zamorski. Choć nie pełnił żadnej funkcji, szybko ujawnił swoje polityczne ambicje. Konflikt z kierownictwem partii wynikał z różnic w ideologii. W 1908 roku zaproponował, aby zreformować struktury organizacyjne partii, przenosząc ośrodek decyzyjny z Lwowa do Wiednia. Po stanowczych sprzeciwach na zjeździe partii w 1909 roku, nie zdołał pozostać w Stronnictwie Demokratycznym i w 1910 roku opuścił je razem z Ludomiłem Germanem.

Ich odejście miało związek z niezgodą na antyrządowy kurs partii, którego celem był sprzeciw wobec konserwatywnego namiesnika Galicji – Michała Bobrzyńskiego. Battaglia i German stali po stronie tegoż namiestnika, z którego rąk Grabski ostrzegał o ustępstwach wobec ukraińskiej ludności. Jak donosi historia, Michał Bobrzyński celował w rozbicie endecji, co z kolei przyczyniło się do odejścia z Koła Polskiego kilku osób, w tym Battaglii. Mimo kroków w tył, jego polityczna ambicja nie osłabła.

Okres międzywojenny

Okres I wojny światowej jest to czas, który znany jest jako swoista „dziura” w biografii Battaglii. Wiemy jednak, że w 1917 roku wydał publikację w Wiedniu zatytułowaną „Ein Zoll – und Wirtschafsbündnis zwischen Österreich-Ungarn und Deutschland”, w której poruszał kwestie współpracy gospodarczej między Austro-Węgrami a Niemcami oraz sugerował możliwość unii celnej między tymi państwami. W 1918 roku, już w Polsce, skupił się na analizie twórczości Tadeusza Boya-Żeleńskiego. Jego działalność publicystyczna na różnych płaszczyznach poświadczała o jego intelekcie i erudycji, na co zwracali uwagę jego przyjaciele. Alojzy Dębno zaznaczał, że Battaglia przemawiał tak, jak pisał, co potwierdza jego zdolności oratorskie.

Z relacji Andrzeja Wierzbickiego, który był twórcą Lewiatana – organizacji wspierającej polski przemysł wskazującej na ważne problemy związane z odbudową Galicji, należy dodać, że Roger Battaglia brał czynny udział w Galicyjskim Zjeździe Przemysłowym. Podczas tego wydarzenia omawiano plany wzmocnienia gospodarki Galicji po przyłączeniu jej do Rzeczypospolitej. Wśród prominentnych osób obecnych na zjeździe były takie postacie jak: Andrzej ks. Lubomirski, Tadeusz Epstein, Hipolit Cegielski oraz Wierzbicki, wszyscy uznawani za reformatorów i patriotów. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości, powstał Centralny Związek Galicyjskiego Przemysłu Fabrycznego, w którego zarządzie Battaglia miał również znaczącą rolę, piastując tytuł dyrektora. Głównym celem było przeciwstawienie się monopolom austriackim.

Roger Battaglia zajmował się również wydawaniem publikacji dotyczących sytuacji gospodarczej, takich jak „Galicja a traktaty handlowe Austro-Węgier”, ukazując wpływ traktatów na industrializację Galicji. Jego działalność w różnych organizacjach była niezwykle rozbudowana. Do najważniejszych należały:

• Rada Delegatów Zrzeszenia Związków Przemysłowych Zachodniej i Południowej Polski (prezes),
• Związek Przemysłu Konfekcyjnego (założyciel i dyrektor),
• Rada Państwowego Instytutu Eksportowego (członek),
• Izba Przemysłowo-Handlowa w Krakowie (konsultant ekonomiczny),
• Zarząd Centralnego Związku Przemysłu Polskiego (członek).

Po odzyskaniu niepodległości, Battaglia skoncentrował się na działalności w organizacjach i wydawaniu prac naukowych, w tym „Odbudowa i uruchomienie gospodarstwa społecznego w Polsce”, wydanej w Krakowie w 1919 roku. Jego działania miały na celu rozwój gospodarczy Polski, w szczególności Galicji.

Rok 1926 jest momentem, kiedy Roger powrócił do polityki, po zamachu stanu dokonanemu przez Józefa Piłsudskiego. Rząd, którym kierował profesor Kazimierz Bartel, szybko się załamał. Powstał nowy rząd z Piłsudskim jako premierem, a Bartlem jako wicepremierem. Do tego nowego komitetu utworzono komisję opiniodawczą, której celem było analizowanie wniosków składanych przed komitet. W skład komisji wchodzili przedstawiciele różnych sektorów gospodarki, a Battaglia reprezentował przemysł konfekcyjny.

Prace Komisji Opiniodawczej, które trwały od października 1926 do kwietnia 1927, również korzystały z asystencji Centralnego Związku Polskiego Górnictwa, Handlu i Finansów – Lewiatana. Podczas swojej działalności komisja złożyła wicepremierowi Bartlowi 35 opinii dotyczących gospodarki. Rok 1936 przyniósł nową rolę dla Battaglii, który znalazł się w gronie osób powołanych do badania ekonomii przedsiębiorstw państwowych przez premiera RP Mariana Zyndrama-Kościałkowskiego.

Po zakończeniu prac komisji aż do wybuchu II wojny światowej był to czas niezwykle płodny dla Battaglii, który publikował teksty dotyczące problemów monopolów, jak np. „Państwo a kartele koncerny i trusty” oraz inne prace takie jak „Dobrobyt społeczeństwa a wychowanie”. W tym okresie zasiadał także w Państwowej Radzie Kolejnictwa, a w 1928 roku był zewnętrznym konsultantem dla włoskiego banku Banca Commerciale Italiano.

Podczas całego swojego życia Roger Battaglia kierował się maksymą Carlyl’ego: „pracuj i nie rozpaczaj”, co podkreślił Alojzy Dębno w nocie pośmiertnej. Pomimo pojawiających się problemów zdrowotnych, Battaglia kontynuował swoją działalność do ostatnich dni, czego dowodem jest jego książka „Przemysł i handel w Małopolsce Zachodniej w latach 1850–1950”, ukończona zaledwie kilka miesięcy przed jego śmiercią. Zmarł w Krakowie 16 maja 1950 roku i został pochowany na cmentarzu Rakowickim (kwatera IX-1-5).

W 1951 roku jego praca „Prądy i zagadnienia polityczne Polski i Europy w XIX i XX wieku” została wycofana z bibliotek oraz poddana cenzurze.

Inni przedstawiciele rodu

Ród Battaglia posiada bogatą historię, a jego przedstawiciele odegrali znaczną rolę w różnych dziedzinach życia. Poniżej wymieniono kilka kluczowych postaci związanych z tym rodem:

• Gozzio Battaglia (1270–1348) – był kardynałem, który brał udział w konklawe w 1342 roku, gdzie wybrano papieża Klemensa VI. Jest również autorem traktatu pt. Tractatus de Varys et Virtutibus oraz sprawował funkcję patriarchy Konstantynopola w 1335 roku. W 1338 roku pełnił rolę legata papieża Benedykta XII na Sycylii,
• Otto Forst de Battaglia – znany historyk, który napisał monografię pt. Jan III Sobieski König von Polen, w której szczegółowo opisał życie i osiągnięcia polskiego króla,
• Jakub Forst de Battaglia – współczesny naukowiec oraz dyplomata austriacki, uznawany za przedstawiciela trzeciej propolskiej generacji tego rodu.

Te osobistości podkreślają znaczenie rodu Battaglia w historii zarówno w kontekście religijnym, jak i kulturalnym.

---

Oceń: Roger Battaglia

---