Robert Jahoda, urodzony 1 czerwca 1862 roku w malowniczej Bochni, to fascynująca postać w historii polskiego rzemiosła introligatorskiego. Był on nie tylko introligatorem, ale również twórcą wyjątkowych, artystycznych opraw dla publikacji.
Jahoda zmarł 28 lutego 1947 roku w Krakowie, pozostawiając po sobie bogatą spuściznę w dziedzinie sztuki introligatorskiej, która do dziś inspiruje wielu rzemieślników i artystów.
Życiorys
Robert Jahoda, syn Karola i Anny z Soczków, rozpoczął swoją edukacyjną ścieżkę w 1874 roku, kiedy to rodzina przeniosła się do Krakowa po ukończeniu przez niego 2 klas szkoły realnej. W stolicy Małopolski uczył się w Gimnazjum nowodworskim, jednak jego edukacja nie trwała długo ze względu na problemy zdrowotne ojca, co zmusiło go do pracy w zakładzie introligatorskim Filipa Kwisa na ulicy Floriańskiej.
W roku 1884 Jahoda zdał egzamin czeladniczy i rozpoczął pracę w introligatorni w Tarnowie, równocześnie kontynuując naukę na kursach wieczorowych w Szkole Przemysłowo-Handlowej. Po ukończeniu praktyk w 1883 roku, udał się do Lwowa, gdzie pracował u Witolda Kuczabińskiego, a później u Władysława Wierzbickiego. Jego dalsza droga zawodowa zaprowadziła go w 1885 roku do Wiednia, gdzie miał zaszczyt pracować w renomowanej introligatorni Hubera, słynącej z artystycznych opraw.
W 1887 roku, Jahoda założył własną oficynę introligatorską, której siedziba mieściła się na Rynku Głównym 37 w Krakowie. W kolejnych latach, zmieniał lokalizacje swojego zakładu, aż w 1912 roku znalazł stałe miejsce na ulicy Gołębiej 4, w Kamienicy Ligęzów, nabytej w tym samym roku. Jego prace były szeroko doceniane; uczestniczył w ponad 20 wystawach, zdobywając złoty medal we Lwowie w 1894 roku podczas I Krajowej Wystawy.
Jahoda odnosił sukcesy również w Paryżu w 1900 roku, a następnie we Lwowie w 1902 roku. Kolejne triumfy przyszły w 1910 roku w Wiedniu, na Wszechświatowej Wystawie Sztuki Książki Bugra w Lipsku w 1914 roku, w Italii w 1922 roku oraz ponownie w Paryżu w 1935 roku. Jego wysiłki zostały odznaczone przez Towarzystwo Miłośników Książki, które uhonorowało go wielką wstęgą bibliofilską.
Jahoda był nie tylko uznanym introligatorem, ale również aktywnym członkiem Towarzystwa Miłośników Książki oraz Bractwa Kurkowego. Dodatkowo, pełnił rolę starszego Cechu introligatorów i był honorowym członkiem tej organizacji. Wiele bibliotek, takich jak Jagiellońska, Polskiej Akademii Umiejętności, Czartoryskich, Kórnicka oraz Archiwum Akt Dawnych m. Krakowa, zlecały mu konserwację i oprawę swoich cennych zbiorów, w tym remont „Kronik” Jana Długosza z Biblioteki Czartoryskich.
W jego pracy brały udział wybitne postacie sztuki, takie jak Karol Frycz, Witold Chomicz, Henryk Starzyński i Henryk Uziembło, którzy projektowali okładki książek. Inspiracje czerpał z twórczości Stanisława Wyspiańskiego, znanego z nowatorskich rozwiązań typograficznych oraz oryginalnych układów paginy.
Firma Jahody zajmowała się również oprawą obrazów. Z jego usług korzystali znani artyści, w tym Jan Matejko, Stanisław Wyspiański, Jacek Malczewski oraz trzech pokoleń Kossaków. Obok nich, zamawiali ramy do swych dzieł tacy twórcy jak: Włodzimierz Tetmajer, Wojciech Weiss, Leon Wyczółkowski, Julian Fałat, Piotr Stachiewicz, Stefan Filipkiewicz, Mieczysław Filipkiewicz, Kazimierz Sichulski, Stanisław Ignacy Fabijański, Teodor Axentowicz oraz Aleksander Augustynowicz. Artyści ci często zamawiali ramy według swoich własnych projektów.
Jahoda spoczywa na cmentarzu Rakowickim (kwatera FB-zach-po prawej grobu Potulickich). Dwukrotnie żonaty – najpierw z Emilią Żółkowską w 1888 roku, a następnie z Jadwigą Glatman w 1903 roku. Jego syn, dr Robert Jahoda-Żółtowski, miał dwa mandaty poselskie w sejmie II Rzeczypospolitej.
Ordery i odznaczenia
W życiu Roberta Jahody, wyróżnienia odegrały szczególną rolę, podkreślając jego osiągnięcia oraz zasługi. Wśród przyznanych mu odznaczeń warto wymienić:
- złoty Krzyż Zasługi, przyznany dwukrotnie: 30 listopada 1929, 25 września 1937,
- srebrny Wawrzyn Akademicki, przyznany 7 listopada 1936.
Pozostali ludzie w kategorii "Inne":
Salo Landau | Wojciech Samek (rzeźbiarz) | Ludwik Seeling von Saulenfels | Józef Lehr | Witold Nowicki (lekarz) | Stefan Schoengut-StrzemieńskiOceń: Robert Jahoda