Bazylika św. Mikołaja w Bochni

---

Historia

„Świątynia pod wezwaniem św. Mikołaja ma swoje korzenie w pierwszej połowie XV wieku. Niestety, w wyniku pożarów, które miały miejsce w 1447 oraz około 1485 roku, uległa poważnym uszkodzeniom. Prace odbudowujące przeprowadzono na przełomie XV i XVI wieku. W swoim pierwotnym kształcie był to kościół gotycki z halowym układem, posiadający stosunkowo długie, trójbocznie zamknięte prezbiterium. Do niego od północnej strony dobudowana została zakrystia oraz kaplica poświęcona Jedenastu Tysięcy Dziewic, która później zyskała imię kaplicy św. Kingi.

W roku 1655, w trakcie potopu szwedzkiego, świątynia została mocno uszkodzona w wyniku pożaru, który zniszczył m.in. dach i sklepienia. Na odbudowę kościoła w stylu barokowym zainwestował fundusze król Jan Kazimierz, co zakończono w 1665 roku.

W 1768 roku, gdy w Bochni stacjonowali konfederaci barscy, ufundowali oni nowy ołtarz główny, który został wykonany w latach 1770–1772 przez Piotra Korneckiego, znanego snycerza i malarza religijnego z Gdowa. Dodatkowo, w 1777 roku, dzięki subwencji z dochodów kopalni soli, świątynia przeszła restaurację, podczas której uzyskała kaplicę Matki Boskiej z południowej strony.

W XIX wieku do kościoła dobudowane zostały zarówno północna, jak i południowa kruchta, skarbczyk umiejscowiony nad zakrystią oraz neogotycka sygnaturka, zaprojektowana przez Marcina Borelowskiego. W latach 1901–1906, pod przewodnictwem architekta Jana Sas-Zubrzyckiego, dokonano regotycyzacji tej zabytkowej świątyni.

W 1997 roku kościół uzyskał prestiżowy tytuł bazyliki mniejszej, który został mu nadany przez papieża Jana Pawła II. Dodatkowo, w 2003 roku przy kościele została ustanowiona kapituła kolegiacka, a sam obiekt został podniesiony do rangi kolegiaty.

Architektura i wyposażenie wnętrza

Bazylika św. Mikołaja to zjawiskowy przykład gotyckiego kościoła trójnawowego, który zyskał na znaczeniu dzięki późniejszym przekształceniom w stylu barokowym. Jej późnogotycka fasada, datowana na przełom XV i XVI wieku, została wsparcia przez dwa przypory. Wyposażona jest w imponujący szczyt schodkowy i zdobienia w postaci blend oraz fryzu rombowego, które >nie mają sobie równych w architekturze Małopolski. To wyjątkowe dzieło architektoniczne powstało prawdopodobnie pod wpływem stylów saksońskich.

Wnętrze bazyliki zachwyca bogatym barokowym i rokokowym wyposażeniem. Ołtarz główny wraz z sześcioma ołtarzami bocznymi, a także rokokowa ambona oraz inne drobne elementy, pochodzą z pracowni Piotra Korneckiego. On również stworzył obraz patrona bazyliki, który znajduje się w ołtarzu głównym.

W prezbiterium wisi wyjątkowy obraz flamandzkiego malarza barokowego Artusa Wolfforta, który jest uważany za najcenniejszy element wyposażenia kościoła.

Kaplica św. Kingi, przekształcona w latach 1892–1893 pod kierunkiem Tadeusza Stryjeńskiego, jest przykładem jednolitego neogotyckiego stylu. Ozdabiają ją polichromie zaprojektowane przez Jana Matejkę. Ołtarz w tej kaplicy, przedstawiający św. Kingę, przypomina pseudotryptyk z nieruchomymi skrzydłami. Co więcej, na ścianie kaplicy znajduje się cenne gotyckie malowidło, które zostało odkryte w 1966 roku.

W kaplicy Matki Bożej Bocheńskiej można podziwiać marmurowy ołtarz, pochodzący z dawniej działającego kościoła dominikanów w Bochni, który został zlikwidowany w 1777 roku. W centralnej części ołtarza mieści się obraz Matki Bożej Różańcowej, znanej jako Bocheńska. Ten malowany na płótnie obraz datuje się na I połowę XVI wieku, a 7 października 1934 roku został ukoronowany na mocy dekretu papieskiego w obecności od 100 do 120 tysięcy wiernych, pod przewodnictwem biskupa Franciszka Lisowskiego.

Na chórze muzycznym znajdują się późnobarokowe organy, zbudowane w II połowie XVIII wieku. W 1898 roku instrument został przebudowany przez organmistrza Tomasza Falla, a jego obecny styl to romantyzm. Organy te mają 20 głosów, dwa manuały oraz pedał, a cały mechanizm oparty jest na mechanicznej trakturze.

Nieopodal kościoła stoi wolnostojąca drewniana dzwonnica o konstrukcji słupowej, która powstała na początku XVII wieku, pierwotnie w związku z innym kościołem bernardynów, już nieistniejącym. Dzwonnica została zrekonstruowana w latach 1990–1993 po zniszczeniach spowodowanych pożarem w 1987 roku. Jest to obiekt turystyczny i można go znaleźć na szlaku architektury drewnianej województwa małopolskiego.

---

Oceń: Bazylika św. Mikołaja w Bochni

---