Antoni Rachwał

---

Życiorys

Antoni Rachwał przyszedł na świat 2 czerwca 1918 roku w Bochni. Był dzieckiem Piotra, który był lekarzem weterynarii, oraz Emilii Markiewicz, nauczycielki. Wkrótce po jego narodzinach, rodzina przeprowadziła się do Przemyśla, gdzie ojciec objął stanowisko miejskiego lekarza weterynarii. Od 1929 roku Rachwał mieszkał z bliskimi w domu przy ulicy Bema.

Po ukończeniu szkoły średniej, za namową ojca, zdecydował się na studia weterynaryjne, które jednak porzucił po roku. W 1937 roku rozpoczął naukę prawa na Wydziale Prawa Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie, gdzie pomyślnie zdał dwa lata studiów. Niestety, plany te przerwał wybuch II wojny światowej. Po zakończeniu działań wojennych, w 1946 roku, ukończył studia na Uniwersytecie Jagiellońskim.

W 1947 roku uzyskał aplikację sędziowską w Przemyślu i od tej chwili związał swoje życie zawodowe z sądownictwem. W trakcie swojej kariery wielokrotnie był delegowany do różnych miejsc w województwie rzeszowskim, takich jak Krosno, Lesko, Brzozów, Kolbuszowa, Nisko oraz Jarosław. Był sędzią w Sądzie Wojewódzkim w Rzeszowie. Po powołaniu Sądu Wojewódzkiego w Przemyślu w 1975 roku, pracował tam jako sędzia penitencjarny, odpowiedzialny za wykonanie kar.

Rachwał był również członkiem Okręgowej Komisji Badania Zbrodni Hitlerowskich w Rzeszowie, gdzie prowadził badania dotyczące zbrodni niemieckich na Podkarpaciu, ze szczególnym uwzględnieniem ziemi przemyskiej i sanockiej. Przygotowywał też publikacje na podobne tematy związane z ziemią lubaczowską. Dodatkowo, zajmował się opracowaniem życiorysów prawniczych postaci z Przemyśla do biograficznego słownika lokalnych wybitnych osobistości. Pełnił funkcję prezesa koła Zrzeszenia Prawników Polskich.

W 1978 roku Rachwał został przewodniczącym Społecznego Komitetu Opieki nad Cmentarzami Przemyskimi, utworzonego przy Towarzystwie Przyjaciół Przemyśla i Regionu, gdzie działał aż do swojej śmierci. Swoje zaangażowanie kontynuował także w Towarzystwie Przyjaciół Nauk w Przemyślu, pełniąc różne funkcje, w tym członka Komisji Statutowej w 1957 roku, członka Sądu Koleżeńskiego od 1957 do 1976 roku oraz przewodniczącego tego sądu w latach 1976-1979. Później działał jako wiceprezes zarządu ds. naukowych (1979-1986) oraz był członkiem zarządu do 1992 roku.

Antoni Rachwał zmarł 28 czerwca 1992 roku i otrzymał miejsce spoczynku na cmentarzu komunalnym Zasanie w Przemyślu. W życiu prywatnym był żonaty z Zofią, która była członkinią Armii Krajowej oraz WiN. Para doczekała się syna.

Publikacje

Antoni Rachwał znacząco przyczynił się do badań nad historią II wojny światowej, zwłaszcza w kontekście eksterminacji ludności w regionie południowo-wschodniej Polski. Jego publikacje obejmują ważne aspekty tej tragedii, które miały miejsce w latach 1939–1944.

• Eksterminacja ludności w Przemyślu i powiecie przemyskim w latach 1939–1944 (w: Studia nad okupacją hitlerowską południowo-wschodniej części Polski. Tom I, red. Stanisław Zabierowski, wyd. Towarzystwo Naukowe w Rzeszowie / Okręgowa Komisji Badania Zbrodni Hitlerowskich w Rzeszowie, Rzeszów 1977),
• Eksterminacja ludności na Sanocczyźnie w latach 1939–1944 (w: „Rocznik Sanocki”, Tom. IV, wyd. Wydawnictwo Literackie, Kraków 1979, współautor: Czesław Cyran),
• Hitlerowskie obozy niemieckie w województwie rzeszowskim,
• Hitlerowskie obozy jenieckie w obecnym województwie przemyskim w latach 1941-1944.

Te prace dokumentują dramatyczne wydarzenia tego okresu i stanowią ważne źródło wiedzy dla historyków oraz wszystkich zainteresowanych tematyką okupacji hitlerowskiej.

Odznaczenia

Antoni Rachwał zdobył szereg odznaczeń, które świadczą o jego znaczącej roli i osiągnięciach. Wśród najważniejszych wyróżnień znajdują się:

• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (przed 1982),
• wpis do „Księgi zasłużonych dla województwa przemyskiego” (1982).

---

Oceń: Antoni Rachwał

---